Saraybosna'da Ölüm İlanları

Türkiye genelinde ölüm ilanları sala ile yapılır bildiğim kadarı ile. Saraybosna'da, ve belki de tüm Bosna'da, ise ilginç bir gelenek bu konuda. Ölen kişiye ait bilgileri içeren bir belgeyi hem ölen kişinin bulunduğu apartmanın ya da evin dışına hem de işlek caddelerdeki direklere asıyorlar. Buraya kadar çok da garip değil belki ama işin ilginç yanı şu ki ilanın üzerindeki renk, kişinin dinine göre değişiyor. Yani mesela ölen kişi müslüman ise renk yeşil, katolik Hırvat ise mavi, ortodoks Sırp ise siyah renk oluyor. Boşnak tarihi aldığım hoca bu renk ve din ayrımları ile ilgili ilginç bir anektod aktarmıştı vakti zamanında: Tito'nun komunist Yugoslavyası çökünce gizli kapaklı ne kadar iş varsa belgelere döküp kitap yapılmış. Yani senin ailenden kimler gidip seni ispiyonladı vs. gibi bilgiler. Bunlar basılırken de müslümanlarınkini yeşil kapaklı, katoliklerinki mavi kapaklı, sırıplarınkini ise siyak kapalı basmışlar. Velhasıl-ı kelam din-renk ayrımı var baya hayatın içindeki yansımalarda. Yukarıdaki ölüm ilanı, bizim apartmanın kapısına asıldı bugün. Kötü ki bu kişi ile aynı yerde oturuyoruz demek ama kim olduğunu bile bilmiyorum. Belki de geçerkene selam verdik birbirimize. Ben bana sorulan 'kako si?' (nasılsın?) sorusuna yarım yamalak Boşnakçamla 'dobro, hvala' (iyiyim, teşekkürler!) dedim belki ama hatırlamıyorum maalesef. Ama yine de geçerken her gördüğümde Allah rahmet eylesin diyorum işte en azından.